3.1 Leerlinggestuurd onderwijs

2.3 Jouw rollen tijdens zelfstandig werken

Met de nu volgende rollen begeleid je je leerlingen tijdens elfstandig werken. Zie het overzicht met alle rollen van de docent.

1 coach

Bij leerlinggestuurd onderwijs stel je je bescheiden op en zie je de leerling als een individu. In plaats van een verheven ‘sage on the stage’ (wijze op het toneel) ben je voor een leerling een aanspreekbare ‘guide on the side’ (bereikbare gids). Daarmee maak je leerlingen (voor een deel) eigenaar van hun eigen ontwikkeling (Motivatiecoach).

2 Tuinman

Aan ‘Leerlinggestuurd onderwijs’ ligt de gedachte ten grondslag dat leerlingen (voor een deel) hun ontwikkeling zelf vormgeven. Jouw rol als docent is bij zelfstandig werken te vergelijken met die van tuinman.

1. Een tuinman geeft de tijd om te groeien.
2. Een tuinman zorgt voor de juiste omstandigheden.
3. Als tuinman weet je dat je leerlingen groeien volgens een innerlijk plan, dat je het groeiproces niet kunt versnellen door ze ‘uit de grond te trekken’. Daarom laat je de groei rustig en organisch verlopen. Je vermijdt het groeiproces te vertragen of nog erger, het te verhinderen.
4. Alles wat aandacht krijgt groeit, een tuinman weet dat.
5. Je begeleidt het groeiproces deels onhoorbaar met gebaren omdat je weet dat als je teveel de aandacht trekt, je daarmee leerlingen afleidt.
6. Je benadert je leerlingen vriendelijk en duidelijk. Je vermijdt een dominante houding omdat dat kan leiden tot conflicten en storend kan zijn voor leerlingen die goed werken.

3 Wegenwacht

Wat doe je in de rol van wegenwacht? Tijdens de ‘persoonlijke trektocht’ – tijdens zelfstandig werken –  kan een leerling vastlopen. Dan vervul jij de rol van ‘wegenwacht’. Indien nodig help jij deze leerling weer op weg. Vragen beantwoord je eerst met een wedervraag waarmee je een leerling op het spoor van een/het antwoord zet. Leerlingen zijn blij met je hulp en gaan na afloop weer zelfstandig verder. Voor jou is dit een afwisselde bezigheid omdat leerlingen steeds met andere vragen komen. Je bent er voor je leerlingen als zij je nodig hebben: Lees meer bij het blog Quality time.

4 Maker van een pedagogische context

Je bent de ‘maker van een pedagogische context’ waarbij je zoekt naar een wederkerige pedagogische relatie met de leerlingen (Gelijkwaardige beoordeling). In die relatie stel je leerlingen vragen en sta je open voor hun vragen en suggesties.
Je leerlingen ervaren de tijd waarin zij zelfstandig werken als een persoonlijke trektocht temeer omdat zij met de juiste motivatie ook thuis en elders verder kunnen werken (formeel- informeel leren).

5 Vroedvrouw

Deze edele plaaggeest [Socrates] had diepgaand begrepen wat het hoogste is dat de ene mens voor de ander doen kan: hem vrij maken, hem helpen alleen te staan. Maar tevens had hij in dit begrijpen zichzelf begrepen, dat wil zeggen, hij had begrepen dat wil dit gerealiseerd worden, de helper zichzelf moet weten te verbergen, grootmoedig zichzelf tot niets moet willen maken. In geestelijke zin was hij een vroedvrouw – zo noemde hij zichzelf – en in deze dienst spande hij zich met alle opoffering belangeloos in. Het belangeloze zat er nu juist in dat het voor degene die hij hielp verborgen bleef dat hij was geholpen en hoe.” Kierkegaard (2007), Soren

Toelichting bij dit citaat:

Door een leerling in het begin van een rapportperiode niet aan te sporen stel je je op als een vroedvrouw. Je wacht rustig het moment van bevallen af (het moment dat een leerling uit eigen beweging aan de slag gaat). Dat wil niet zeggen dat je niets doet. Er komt een moment dat je de bevalling bespoedigt.