De maatschappij van de toekomst
Door te reflecteren op hun onderwijs (Met vijf invalshoeken van Vriendelijk Orde Houden) en door een positieve leeromgeving te creëren, scheppen docenten de maatschappij van de toekomst
Johan ’t Hart – geactualiseerd augustus 2023
Hoe beter een leerling is gekwalificeerd, hoe meer kans op individueel succes in de maatschappij. Daarom staat kwalificatie centraal in het onderwijs. Daarbij de kanttekening dat succes van de een ten koste kan gaan van succes van de ander. Om dat laatste te voorkomen, pleit ik ervoor om in het onderwijs naast kwalificatie ook aandacht te besteden aan zorg voor elkaar, aan het vermogen om met iedereen samen te werken en aan creativiteit. Die vaardigheden maken de maatschappij van de toekomst volgens mij inclusief en weerbaar.
Hoe bereidt een docent een leerling voor op de rol van gekwalificeerde en zorgzame burger? Wat is het geheim van een docent die van een groep leerlingen een hechte en sociale groep maakt? Vriendelijk Orde Houden begeleidt docenten via een cursus, cursusboek en via deze website en raadt docenten aan om met de nu volgende vijf invalshoeken aan slag te gaan:
In deze afbeelding ‘Orde maken’ staat de invalshoek ‘Vriendelijk’ onderaan en is een vriendelijke houding de basis waar alles op rust.
- Vriendelijk
Bij vechtsport leer je je emoties te parkeren. Als je boos of bang bent, neem je geen goede beslissingen. Dit geldt ook voor het onderwijs. Door vriendelijk les te geven, voorkom je verstoringen (preventief). - Duidelijk
Als je duidelijke aanwijzingen geeft, weet iedereen wat jouw bedoeling is. Door duidelijk les te geven, voorkom je verstoringen (preventief). - Lesinhoud
Soms neem jij de leiding, dan weer laat je het initiatief aan je leerlingen. Wissel frontaal lesgeven en zelfstandig werken af, daarmee voorkom je ordeproblemen (preventief). - Observeren
Je let altijd op lichaamstaal én op taalgebruik. Doordat je altijd op lichaamstaal en taalgebruik let, reageer je sneller en voorkom je verstoringen (preventief). - Bijsturen
Hoe weloverwogen, hoe vriendelijk en hoe duidelijk je ook lesgeeft, altijd kan er een verstoring plaatsvinden. Dan is het geruststellend te weten hoe je die verstoring oplost met één of meer stappen die je steeds in dezelfde volgorde neemt.
De ontkennende vorm van deze invalshoeken maakt duidelijk waarom deze vijf invalshoeken onontbeerlijk zijn: Als een van de vijf schakels ontbreekt, is jouw onderwijs minder effectief.
- Als je niet vriendelijk bent, willen je leerlingen niet (vrijwillig) voor je werken.
- Als je niet duidelijk bent, weten je leerlingen niet wat jij van hen vraagt.
- Als jij altijd het initiatief neemt, spreek je niet het vermogen aan van een individuele leerling om zichzelf aan te sturen.
- Als je niet observeert, zie je niet wie welke leerling je moet aanmoedigen en welke je moet bijsturen.
- Als je niet bijstuurt, neemt het aantal verstoringen toe.
Een ketting is zo sterk als de zwakste schakel. Elke invalshoek van VOH is van vitaal belang voor het goed functioneren van het onderwijs. Docenten bepalen ieder voor zich welke invalshoek voor hun persoonlijk als eerste verbetering behoeft.
Als leerlingen terugkijken op een schoolperiode waarbij ze door hun docenten en medeleerlingen vriendelijk en duidelijk zijn benaderd, verwacht ik dat zij zich als burger op dezelfde manier opstellen en een waardevolle bijdrage zullen leveren aan de maatschappij.
Mijn doel is om docenten te helpen om voor hun leerlingen een goed voorbeeld te zijn. Ik raad ze aan les te geven op een vriendelijke, duidelijke, behulpzame, sociale en creatieve manier. Als leerlingen deze houding van hun docenten overnemen en deze behouden als burger, profiteert de maatschappij als geheel van hun behulpzame en sociale houding. In termen van Biesta: De toekomstige maatschappij profiteert van gekwalificeerde, sociale burgers die als persoon tot hun recht komen.
