Een docent die vreedzaamheid wenst, maakt daarmee orde
Een docent die vreedzaamheid wenst, maakt daarmee orde, niet alleen in het nu maar ook in de toekomst (Orde Maken). Vriendelijk Orde Houden (VOH) kiest voor deze vreedzame aanpak. Een docent (of schoolleider) die genadeloos straft, kan tegenreacties verwachten.
Johan ’t Hart – geactualiseerd augustus 2023
In de film ‘Les Choristes’ uit 2004 zie je hoe een ‘Surveilant’ genaamd Matthieu een bewerkelijke groep leerlingen omvormt tot een koor. Het lukt Matthieu om contact met zijn leerlingen te leggen door met hen te gaan zingen en de groep geleidelijk tot een koor te maken. Hij versterkt de band met de leerlingen door ze in bescherming te nemen tegen genadeloze acties van de directeur die van mening is dat je alleen met dwang respect afdwingt. Misdraagt een leerling zich op school, dan volgt opsluiting, corvee of slaag onder het motto ‘actie reactie’.
In de film veroorzaakt een leerling een ernstig ongeval waarbij de conciërge gewond raakt. Mattieu komt er achter welke leerling dit heeft gedaan. In plaats van de leerling over te leveren aan de strafmaatregelen van de directeur vraagt hij de jongen de conciërge te verzorgen. Op de foto neemt Matthieu de leerling in bescherming.
Op een dag brengt een psycholoog een jongen naar de school met een problematische achtergrond. De psycholoog wil dat de school deze jongen een kans geeft. Die jongen perst in het verloop van de film klasgenoten af en op een bepaald moment verdenkt men hem ervan dat hij geld van de school heeft gestolen. De directeur probeert de jongen met geweld te laten bekennen maar de jongen blijft ontkennen. Later in de film blijkt dat een andere leerling het geld had gestolen. Het geweld dat de leerling moest ondergaan, brengt de jongen ertoe, nadat hij al van school is verwijderd, deze in brand te steken.
Het motto van de directeur ‘actie reactie’ is in de film op drie manieren terug te zien. Het komt terug in de menselijke benadering van Matthieu die leidt tot een koor, in de hardvochtige benadering van de directeur en manier van straffen en ook komt het terug als reactie op het ongepaste geweld van de directeur tegen de leerling waardoor deze leerling een tijd later de school in brand steekt.
“We hebben menigmaal vastgesteld dat, enerzijds, acties die worden ingegeven door de wens om te straffen, leiden tot vergeldingsmaatregelen van degenen die gestraft worden, en anderzijds dat daden die worden ingegeven door de wens vrede te sluiten leiden tot vreedzame daden. In beide gevallen staan die daden aan de basis van cycli die jarenlang, generaties lang, eeuwenlang kunnen duren.” Reybrouck (2017)
Een docent die vreedzaamheid wenst, maakt daarmee orde, niet alleen in het nu maar ook in de toekomst (Orde Maken). Een docent die genadeloos straft, kan tegenreacties verwachten.
Een schoolleider zei een keer tegen mij: “Als jij boos wordt, dan… ” Ik gaf aan dat ik nooit boos hoefde te worden. Dat geloofde hij niet. Ik liep toe de aula in en vroeg aan een leerling of hij kon bevestigen dat ik nooit boos werd. Nadat hij mij had verteld hoe hij daar over dacht, vroeg ik hem zijn reactie voor mij op te schrijven. Dit is wat hij schreef:
Pas veel later ben ik gaan beseffen dat deze leerling de film Les Choristes had gezien, vermoedelijk bij een docent van het PNC genaamd Lykele Zwanenburg. Deze leerling was zich er blijkbaar van bewust dat een vreedzame actie van mij bij hem ook weer een vreedzame reactie opriep.
Lykele Zwanenburg organiseerde in 2005 samen met mij een module Frans-Muziek voor gymnasiumleerlingen van het PNC. Wij bekeken toen samen met een groep leerlingen de film Les Choristes. Een deel van de muziek uit de film voerden wij live uit. Lykele, die overigens geruime tijd voorzitter was van Rapucation (oorsprong van VOH), zingt in deze video een solo.