Straatmilieu op school

Loubna gaf in die workshop aan dat er drie milieus zijn waar leerlingen zich anders gedragen: Thuis, de straat en school. Bij elk wisseling van milieu dienen de leerlingen zich aan te passen aan de situatie waar ze zich bevinden. Ouders vragen hun kind zich voorbeeldig te gedragen. De straat vraagt juist het tegengestelde, wees zo stoer mogelijk. De school vraagt een serieuze werkhouding. Dit is een heel helder beeld. Het volgende voorval tijdens mijn muziekles sluit aan bij dit verschil tussen straat en school:

Ik sta te praten met een leerling en draai mij om. Vlak achter mij staat een leerling die nadat ik mij omdraai roept: hij heeft me tegen mijn scheen getrapt! Dit herhaalt hij een aantal keer.  Nu beweeg ik mij altijd langzaam door het lokaal en de kans dat ik mijn voeten hoog optil en iemands scheenbeen beschadig, is zeer klein. Wat was er aan de hand? Deze leerling wilde kijken of hij de rest van de klas kon laten geloven dat ik hem had getrapt! Ik keek hem rustig aan, het werd stil in de klas en ik wees naar de deur. Ik zei zachtjes tegen hem: “Dit is nogal ernstig. Ga maar even naar de afdelingsleider, dan bespreken we het met hem”.

Na dit incident bedacht ik mij dat als ik dit niet goed zou aanpakken en iedereen zou geloven dat ik een trap had uitgedeeld, dat mij dit mijn baan kon kosten. Wat moest ik doen?

Gemeen spel
Ik besloot de leerling in het gesprek met de afdelingsleider haarfijn uit te leggen dat hij een heel gemeen spel speelde en in dat hij nu strafregels moest schrijven. Hij diende de regel die ik zelf bedacht 50 keer over te schrijven en te laten ondertekenen door zijn ouders. Daarna mocht hij de les weer in. Zo gezegd zo gedaan. De leerling leverde de strafregels ondertekend in.

Stilte
Daarna dacht ik na over hoe dit zover kon komen. De klas van deze leerling kwam altijd lawaaierig binnen. Ik overwoog voortaan die klas te vragen om zonder te praten binnen te komen. Daarna bedacht ik, dat het een leuk experiment zou zijn om dit te vragen aan al mijn 19 klassen (ik geef muziekles) te vragen om in stilte binnen te komen. De week daarna stond er op het bord: Bij binnenkomst niet praten. Bij de deur wees ik op het bord en iedereen kwam stil binnen. Die week gingen de lessen goed in alle klassen. De betreffende leerling vroeg mij wat ik vond van de les. Ik vertelde hem dat ik heel tevreden was en dat dit mede te danken was aan zijn “geintje”.

Omdat ik de vraag om stilte bij binnenkomst te streng vond, veranderde ik de vraag de week daarna in “bij binnenkomst graag zachtjes praten”. Van de 19 groepen die ik muziekles geef, bleken er 5 groepen toch hard te praten bij binnenkomst. Hierbij zat, u raadde het al, de klas van de betreffende leerling.

De week daarna vroeg ik alleen aan de vijf lawaaierige klassen om zonder praten binnen te komen. Bij de andere klassen bleef de vraag “bij binnenkomst zacht praten” gehandhaafd. Bij de vijf lawaaierige klassen werkt de vraag om stilte als een demper op een trompet. De klassen komen nu min of meer stil binnen.

In de klaslokaal gedraag je je anders dan op straat
Nu terugkomend om de milieus straat en school: De vijf klassen die te lawaaierig binnenkomen, gedragen zich in mijn muzieklessen bij het binnenkomen van de les alsof ze zich nog op straat bevinden. Als docent maak ik met mijn vraag “niet praten bij binnenkomen” duidelijk hoe ze zich horen te gedragen.

De andere klassen hebben deze aanwijzing van mij niet nodig, ze komen direct in de serieuze stand binnen.
Ik nodig u uit met deze simpele aanwijzing in uw lessen te gaan experimenteren.

Een opmerkelijke stap van de drukke klas

Een aantal weken na het door mij beschreven incident vroeg de klas of ze even met mij konden praten. Zij gaven aan dat ik de enige docent was die niet boos op ze werd. Ik vroeg hen of ik hun hierover mocht interviewen. Bekijk interviews met leerlingen uit de genoemde klas: