Werkt streng zijn?

VOH geeft cursisten een afwijkend advies: “Wees zowel vriendelijk als duidelijk”.

Johan ’t Hart – geactualiseerd in augustus 2023

Aan het begin van een cursus Vriendelijk Orde Houden (VOH) beschrijft elke deelnemer een situatie die te maken heeft met orde houden. Vaak geven cursisten aan welk advies ze op hun school kregen om hun problemen aan te pakken. Dit advies luidt doorgaans: “Je moet streng beginnen en dan langzaam de teugels laten vieren”. De gedachte achter dit advies is dat je met’ streng zijn’ orde afdwingt.

VOH geeft een ander advies: “Wees zowel vriendelijk als duidelijk”. Wat is het juiste advies? Om dat te kunnen bepalen volgt nu een korte bespreking van de effecten van beide adviezen. Maar eerst iets over het reguleren van je energie. Bij de module Reguleer je energie zie je een model van een huis waar je bij gevaar ofwel vlucht naar de Kelder (Freeze en Faint) ofwel naar de Zolder (Fight or flight). In de kelder ben je apathisch en passief, op zolder barst je van de energie. Dit huis is ook te beschouwen als het lokaal waar je lesgeeft.

Streng zijn:
Een docent lost verstoringen op een strenge manier op door dreigend, heftig en/of boos te reageren en geeft daarmee leerlingen twee opties: vluchten of vechten.
1. Leerlingen die vluchten, tonen dit door zich braaf te gedragen (Kelder).
2. Leerlingen die vechten, blijven de les verstoren (Zolder).
Leerlingen die blijven vechten, pakt de docent aan door nog strenger te zijn. In beide gevallen leidt dit niet tot intrinsieke motivatie om een vak te leren.

Vriendelijk + duidelijk:
Een docent lost verstoringen op door zowel vriendelijk als duidelijk te zijn. De leerlingen merken dat de docent verstoringen op een vriendelijke manier oplost. De leerling heeft nu twee opties:
1. Ze reageren goed als de docent hun gedrag aanstuurt met lichaamstaal of Tip.
2. Ze blijven de les verstoren.
In het laatste geval stuurt de docent het gedrag van de leerling op een vriendelijke en duidelijk manier bij. Naast vriendelijk en duidelijk stuurt de docent ook bij met compassie “Ik moet je helaas deze opdracht geven”. Die opdracht vermijden de leerlingen omdat ze weten dat als ze de opdracht niet op het afgesproken moment inleveren, hun ouders en de afdelingsleider erbij betrokken raken. Daarom maken alle leerlingen de opdracht. De meesten maken de opdracht direct en enkele leerling levert de opdracht later in bij de leiding. Door deze aanpak ontstaat er een goede sfeer en verbeteren de resultaten en verdwijnt de ruis uit de les.