Wat is beter, vriendelijk of streng?

Nog niet zo lang geleden werd het slaan van kinderen geaccepteerd als opvoedkundig verantwoord. Hoe ging dit in mijn eigen familie?

Johan ’t Hart – 19 januari 2018

In de gezinnen waar mijn ouders opgroeiden (Bij opa en oma uit Hilversum/Pake en Beppe uit Sneek) werd af en toe geslagen. Dat was toen gebruikelijk. Ik denk dat mijn ouders met elkaar afspraken dat zij hun kinderen nooit zouden slaan. Mijn drie zussen en ik kunnen zich niet herinneren dat er ooit iemand binnen het gezin is geslagen.

Mijn ouders werden af en toe (heel) boos. Dat was zover ik mij herinner vrijwel altijd terecht. Boos worden hoorde er gewoon bij. Met boosheid stuurden mijn ouders effectief het gedrag van hun kinderen bij.
Als docent gebruikte ik boosheid om grenzen te stellen en het werkte precies zoals ik het thuis gewend was: de leerlingen pasten hun gedrag aan. Op die momenten kwam ik over als boze, strenge docent.

Een van mijn oud-leerlingen, Peter van der Bosch werd Rapper. Na een carrière onder de naam Tony Scott, vroeg hij of hij met mij kon samenwerken. Vanaf 2000 gaven Peter van der Bosch en ik samen muziekles. Peter van der Bosch bleek boosheid bij het contact met de leerlingen niet te gebruiken, ook niet in extreme situaties. Hij bleef altijd vriendelijk. Zijn vriendelijke benadering van de leerlingen boeide mij. Van hem leerde ik hoe je als docent boosheid weglaat. Ik streef en nu naar om in alle situatie een vriendelijk persoon te zijn en te blijven. Dit is een proces dat continu aandacht verdient.

Mijn ouders lieten het slaan achterweg. Dit is al een belangrijke stap. Met Vriendelijk Orde Houden (VOH) pleit ik ervoor om nog verder te gaan: om boosheid indien mogelijk weg te laten. Mijn advies aan docenten is om boosheid niet te gebruiken als middel om je zin te krijgen. Bij VOH tref je instructie aan hoe je dit in drie lessen voor elkaar te krijgen met een tijdsinvestering van 15 minuten. Niet alleen docenten maar ook ouders zou dit veel op kunnen leveren.

Dat er door de eeuwen heen al sprake is van een afname van agressie, is misschien niet uit het nieuws op te maken, maar die afname is er wel. Steven Pinker geef aan dat geweld wereldwijd afneemt. Over dit boek schreef ik eerder een artikel: Analogie: staat en onderwijs

VOH zoekt naar manieren om docenten van de winst van een vriendelijke + duidelijke aanpak op de hoogte te stellen. Wij adviseren docenten om dit in onderwijsland gebruikelijke advies te negeren: ‘Begin streng en laat dan langzaam de teugels vieren’.

Over mijn familie heb ik overigens ook een video gemaakt. Bekijk hieronder de Nederlandse of de Engelse versie.