Aflevering 1 – 100 dagen voor de klas – VPRO tegenlicht

Een cursist gaf zich op voor de onlinecursus Vriendelijk Orde Houden (VOH). Zij gaf mij de tip om de uitzending te bekijken ‘100 dagen voor de klas’ te zien bij VPRO Tegenlicht.

Johan ’t Hart – 28 april 2020

In de uitzending van VPRO Tegenlicht staan Tim den Besten en Nicolaas Veul na een spoedcursus voor de klas en krijgen daarbij coaching van docenten en begeleiders. De leerlingen die buiten de les om aan het woord komen, geven aan dat ze met opzet de grens opzoeken. Pas als je weet wanneer een docent je eruit stuurt, neem je hem of haar serieus.

De stagiaires in de uitzending krijgen coaching van docenten en begeleiders van de school waar ze stage lopen. Het nu volgende stuk is geschreven om duidelijk te maken in hoeverre VOH verschilt en overeenkomt met de gangbare praktijk.

Deze adviezen van ervaren docenten onderschrijft VOH wel:

  • De coach: Er zitten allerlei soorten kinderen in de klas. Kwetsbare kinderen, en kinderen met een grote mond. We moeten er met elkaar voor zorgen dat iedereen tot zijn recht komt. Dat kan alleen maar in een bepaalde soort van veiligheid en die hangt van jou af. Je kan voor het individu heel empathisch zijn…De coach maakt dan de zin niet af (Orde maken)
  • De toezichthouder Joop vertelt: Een toezichthouder is er niet tegen hen, maar voor hen. Als ze dat beseffen, gaat het goed (Het Kader is er voor iedereen – eerlijk)
  • Tim: ‘Als ik leraar was, zou ik juist niet mezelf moeten zijn. Je hebt niets aan een springerige en jolige leraar.’

Deze adviezen van ervaren docenten onderschrijft VOH niet:

  • De ervaren docenten die in beeld komen zijn doorgaans streng en adviseren de stagiaires om streng te beginnen en dan langzaam de teugels te laten vieren. Bij deze uitzending lijkt het er allemaal om te draaien wanneer je een leerling eruit stuurt. De twee mannen waar Tim en Nicolaas stage bij lopen, spreken leerlingen vaak streng en bazig toe.
  • Nicolaas vraagt een coach om raad en die geeft het volgende advies: De groep is net een roedel, als ik met de vingers knip moeten zij gaan kwijlen.

Afwijkende (zelf ontwikkelde) aanpak bij VOH

  • Wat geldt voor een toezichthouder, geldt ook voor een docent. De stagiaires Nicolaas en Tim vertellen over Joop de toezichthouder: Joop is geliefd en gevreesd. Dat is wat je ook wilt als leraar. Hoe kom je bovenop die apenrots. Misschien is dat wel de zoektocht van iedere leraar.
    VOH: Als een docent werkt met VOH vrezen leerlingen alleen de Tijdrovende opdracht, niet de docent. Deze opdracht deel je uit met compassie en zonder je dominant op te stellen “ik moet je nu helaas deze opdracht geven”.
  • VOH: Streng verandert in duidelijk. Je geeft duidelijk instructie over wat je van de leerlingen verwacht. Daardoor gaan leerlingen sneller aan het werk (Verwachtingsmanagement).
  • VOH: Boos reageren op een verstoring van de les verandert in vriendelijk  aansturen van gedrag, eerst met onhoorbare aanwijzingen en gebaren en in daarna met een korte positieve tip die je noteert (Aansturen) en telt.
  • VOH: Eruit sturen verandert in het bijsturen van gedrag met een Tijdrovende opdracht. Met zo’n opdracht vraag je een leerling wat er is gebeurd en hoe dit vooraan beter is op te lossen. Het tijdrovende aspect zit onder andere in het feit dat een leerling de opdracht op een afgesproken moment moet inleveren. De effectiviteit van de opdracht zit in het sluitende aspect. Niet inleveren van de opdracht is geen optie. (Opdracht inleveren bij de leidinggevende).
  • Bij VOH stuur je er alleen een leerling uit als deze bedreigend of ontoelaatbaar gedrag vertoont.
  • VOH: Je geeft het goede voorbeeld aan je leerlingen (Toon gewenst gedrag).
  • VOH:  je houdt orde zonder boos te worden én je blijf jezelf d.w.z. je hoeft geen rol te spelen (blog Aflevering4 – Springerig en Jolig).
  • Met VOH kijk je kritisch naar jouw manier van lesgeven (Orde maken). Vervolgens creëer je een positieve leeromgeving.

Starten met VOH

Wil je starten met VOH, maak dan eerst afspraken met je leidinggevende over de manier waarop je gaat lesgeven en maakt met de schoolleiding sluitende afspraken over het inleveren van Tijdrovende opdrachten.