Inspiratie

Geactualiseerd maart 2023

Vriendelijk Orde Houden is een initatief van Stichting Rapucation. De rapper Peter van der Bosch en muziekdocent Johan ’t Hart gaven gedurende 15 jaar – van 2000 tot 2015 – samen les op het Pieter Nieuwland College. Samen organiseerden zij projecten op 16 scholen.  In de serie uitzendingen  ‘het derde testament’ van de NCRV is een item gewijd aan hun samenwerking.

2007
Het derde Testament van de NCRV Uitgezonden op 21 oktober 2007  Nederland 2 – Taalgebruik op het Pieter Nieuwland College.

Twee docenten van het Pieter Nieuwland College, Tony Scott (Peter van der Bosch) en Johan ’t Hart vroegen hun leerlingen te letten op hun taal én studeerden met hen een parodie in op Watskeburd  van de Jeugd van Tegenwoordig met als nieuwe titel Wordt gekeurd (Word Gekurd). Grove taal verdween uit de muzieklessen en daardoor verbeterde de sfeer.  De leerlingen gingen daarna bewuster om met hun taal zowel in de les, als bij het creëren en uitvoeren van nummers. Dit succes was de aanleiding voor het oprichten van de Stichting Rapucation.

Naar aanleiding van het nummer Word Gekurd  verscheen een artikel van de hand van Johan ’t Hart in het dagblad Trouw. Naar aanleiding van dit artikel is er van deze lespraktijk een filmopname gemaakt voor het programma Het derde Testament van de NCRV Uitgezonden op 21 oktober 2007  Nederland 2. Blijkbaar is er niet alleen op het Pieter Nieuwland College aandacht voor taalgebruik. Deze aandacht is bij Rapucation altijd gebleven en is nu onderdeel van de cursus Vriendelijk Orde Houden.

De nu volgende twee video’s zijn indertijd gemaakt met als doel docenten van de scholen die meededen aan een First ID project te ondersteunen.

Terugkijkend zijn overeenkomsten maar ook verschillen. Daaruit blijkt dat Vriendelijk Orde Houden in ontwikkeling is. Nieuwe elementen, die sterker blijken dan de huidige, vervangen wat niet meer nodig is.

Deze film uit 2013 is een voorloper van Vriendelijk Orde Houden gezien vanuit het perspectief van de docent. Deze film was bedoeld voor docenten die deelnamen aan First ID Projecten van Rapucation. Tussen huidige aanpak van VOH en de toenmalige aanpak van Rapucation zijn overeenkomsten en verschillen:

In deze video is aandacht voor een PowerPoint waarmee je als docent de grens aangeeft. De PowerPoint heeft inmiddels de vorm aangenomen van het telraam. Het telraam werkt met de kleuren groen, oranje en rood; kleuren die ook te zien zijn bij een stoplicht.

Overeenkomsten Verschillen
  • Efficiënt orde houden
  • Totaalpakket waarmee je goed kunt omgaan met een klas.
  • Het is een instrument waardoor je zelf rustig wordt, dat werkt als een soort spiegel van de leerling naar de leraar en andersom.
  • Het kader ‘vriendelijk en duidelijk’ vervangt ‘de drie regels’
  • Een Tijdrovende opdracht om thuis te maken vervangt strafregels die leerlingen in de klas maken.
  • Tip vervangt waarschuwing
  • Uit de les verwijderen komt bij Vriendelijk Orde Houden alleen voor als leerlingen in uitzonderlijke situaties.
  • Het (dynamische) gebaar ‘Vuurtoren’ vervangt een (statische) ‘stiltegebaar’.
  • Het telraam vervangt PowerPoint zodat het bord geheel bestemd is voor de lesinhoud.
  • Let op taalgebruik is nu onderdeel van de invalshoek Observeren Daarvoor was ‘Let op je woorden’ een ‘schoolregel’.

Deze tweede film uit 2013 belicht het perspectief van de leerling.

Overeenkomsten toenmalige aanpak VOH en huidige aanpak VOH.

  • Orde houden kost minder energie, daardoor gaat alle aandacht naar de les.
  • In derde les leg je de procedure uit en je spreekt daarbij de hoop uit dat we goed gaan werken en dat we procedure niet nodig hebben.
  • Een afgesproken maatregel ook een keer laten uitvoeren door een leerling. Doe je dat niet dan heeft de maatregel geen effect.
  • Door leerlingen vriendelijk en duidelijk toe te spreken behaal je het grootste rendement.
  • Leerling: eerst (voor de PowerPoint) kon je veel verder gaan (met storen). Nu zou een leerling zeggen: Voordat wij met Tips werkten, kon je veel verder gaan met storen.

Nu volgen twee instructievideo’s die zijn gemaakt voor docenten die aan de slag willen gaan met Vriendelijk Orde Houden.

Instructievideo van Vriendelijk Orde Houden uit 2016 met daarbij speciaal aandacht voor het maken van gebaren. In deze video geeft Stephanie Heeren les aan een van haar klassen.

In deze video komt aan bod:

  1. Let op lichaamstaal
  2. Het telraam
  3. Vuurtoren: stiltegebaar + timer
  4. Waar let je op bij het maken van gebaren?
  5. Valkuilen bij gebaren

Instructievideo van Vriendelijk Orde Houden uit 2016 met daarbij speciaal aandacht voor beperkingen van het aantal tips. In deze video geeft Stephanie Heeren les aan een van haar klassen.

In deze video komen verder aan bod

  • De schoolregels van het PNC ‘aardig, waardig, vaardig’ zijn een voorloper van het Kader van Vriendelijk Orde Houden: ‘Vriendelijk + duidelijk’.
  • Effectieve tijdrovende maatregel
  • Beperk het aantal tijdrovende opdrachten per les tot maximaal twee

Ordeproblemen komen vaak voor en de honger naar kennis en tips is dan ook groot. Op Pieter Nieuwland College zochten leraren naar een goede manier om orde te houden zonder boos te hoeven worden. Na kennisuitwisseling met verschillende onderwijsexperts en Stichting Rapucation hebben zij daar een manier voor gevonden: Vriendelijk Orde Houden. De aanpak voorkomt frustraties over het lesgeven en resulteert in een betere sfeer en effectievere lestijd.

Bekijk het hele artikel hier.

Groene Amsterdammer

Journalist Rosa van Gool bezocht een cursusdag van Vriendelijk Orde Houden en schreef een artikel over ordeproblemen in het Nederlandse onderwijs. Ze sprak met cursusleider Johan ’t Hart over zijn eigen ervaringen en de voedingsbodem waarop VOH is gebouwd. Naderhand bezocht ze de cursisten om hen te bevragen over hun ervaringen. Lees het hele artikel op de website van de Groene Amsterdammer of download de PDF.

Bekijk hier reacties van leerlingen en docenten op Vriendelijk orde houden.

Worden wie je bent. Leerlingen doen in allerlei vormen oefeningen met ritmes.

Autonoom leren. Leerlingen bereiden zich voor op een optreden.