Democratie beschermen

In dit blog beschrijf ik met een citaat de processen die een democratie ondermijnen. Daarna laat ik zien hoe Vriendelijk Orde Houden een rol kan spelen bij het beschermen van onze democratie.

Johan ’t Hart – 18-10-2025

Plato zag in de vrijheid van burgers in de democratie om elk moment de eigen wens te volgen een voedingsbodem voor tirannie. Zij volgen de konkelende weg van hun opeenvolgende verlangens, die nergens uitkomt en in steeds benauwender cirkels rondvoert. De burgers gaan zich gedragen als slaven van hun eigen verlangens. Afspraken zijn niet meer te maken, wetten wisselen en worden overtreden als het uitkomt. Als de directe bevrediging van hun verlangens uitblijft, dan keren de burgers zich van hun leiders af en kiezen anderen in hun plaats – die op hun beurt weer spoedig vervangen zullen worden. Uiteindelijk kiezen de zo aan momentane wensbevrediging verslaafd burgers een leider, een tiran, in de hoop dat deze de orde zal herstellen.” Gunsteren, herman (2002)

De vraag die mij al lang bezig houdt, is: Hoe bescherm je de democratie tegen deze neerwaartse spiraal? Hoe buig je het najagen van eigen verlangens om in een verlangen naar het goed te zorgen voor elkaar en onze aarde?

Jarenlang heb ik steeds op dezelfde school gewerkt als muziekdocent. Binnen mijn school, het Pieter Nieuwland College, zag ik dat rondom mijn vak muziek en de bijbehorende uitvoeringen geleidelijk een steeds grote groep vriendelijke en behulpzame leerlingen ontstond. Daarna ben ik gaan onderzoeken of ik dit verschijnsel zich op andere scholen kon laten herhalen. Dat doe ik via de Stichting Vriendelijk Orde Houden. Met Vriendelijk Orde Houden ontwikkelt een docent/leerkracht bij leerlingen een behulpzame, vriendelijke, coöperatieve houding en geeft deze docent/leerkracht leerlingen de kans zich serieus op (deels zelfgekozen) onderwerpen te concentreren en zich in te zetten voor iets groters dan alleen de eigen verlangens.

Wat ik hoop is dat de leerlingen van deze docenten, als zij eenmaal volwassen zijn, een verlangen ontwikkelen om een verschil te gaan maken in de maatschappij. Ik hoop dat deze leerlingen voor ons de democratie gaan beschermen.