Geheel op eigen kracht vriendelijker lesgeven

Vriendelijk Orde Houden (VOH) heeft de afgelopen twee jaar teamtrainingen gegeven op deze vier scholen in Zuid-Holland: Teylingen College Leeuwenhorst, Fioretti College Lisse, Teylingen College Duinzigt Oestgeest, Fioretti College Hillegom. Naar aanleiding van reacties van schoolleiders bij deze vier trainingen heeft VOH de cursus aangepast. Een docent kan met de huidige opzet de methode van VOH zelfstandig invoeren en is niet  afhankelijk van het wel of niet meewerken van de schoolleiding.

Orde Maken

VOH adviseert docenten het ‘Kader‘: Vriendelijk + Duidelijk’ op te hangen aan de muur van het lokaal. Ook adviseert VOH docenten om met de ‘Driehoek‘ duidelijk aan te geven wat de docent van leerlingen verwacht tijdens frontaal lesgeven of tijdens zelfstandig werken.

Aansturen en Bijsturen – Orde houden

Orde houden noemt VOH ‘Aansturen en Bijsturen‘.
Waarom kiest iemand voor het beroep van docent? Meestal is dat uit idealisme: Hoe fijn zou het zijn om een interessante les te geven aan geïnteresseerde leerlingen?
Eenmaal voor de klas blijkt het niet vanzelfsprekend dat leerlingen meewerken. Hoe stelt een docent zich dan op? Hoe gaat een docent om met een leerling die de les verstoort of niet aan het werk gaat? Hoe spreekt een docent een leerling aan op gedrag of inzet? Vriendelijk of boos?

Bij het aanspreken van leerlingen op gedrag en inzet definieert VOH drie stappen. Bij elke stap geeft VOH het advies om vriendelijk te blijven:

1. Non-verbaal aansturen

VOH geeft bij de module ‘Gebruik Lichaamstaal‘ het advies om tijdens het lesgeven lichaamstaal actief in te zetten. Volwassenen zien net als leerlingen aan de manier waarop een docent binnenkomt of deze kan orde houden of niet. Ze zien hoe deze docent non-verbaal reageert op leerlingen.

2. Verbaal aansturen

Iedereen is in staat bij een verbale opmerking te letten op de intentie die achter een opmerking schuil gaat. De manier waarop iemand iets zegt, kan veelzeggend zijn. Bij een waarschuwing van een docent aan een leerling klinkt al snel irritatie door. VOH adviseert om een waarschuwing te vervangen door een ‘Tip‘. Een ‘Tip‘ is bij VOH een positief advies: “graag opletten, graag meedoen aan de oefening of graag aan het werk”. Meer woorden heeft een docent niet nodig voor het geven van een positief advies. Met het geven van een ‘Tip‘ verbindt een docent zich niet met negatief gedrag van een leerling.

3. Bijsturen met een maatregel

Stuurt een docent binnen een les meerdere leerlingen eruit dan tast dat zijn of haar de autoriteit aan. VOH adviseert docenten deze maatregel: ‘Brief over toekomstig gedrag‘. De docent laat een leerling die de les verstoort of die niet aan het werk gaat deze brief schrijven en zorgt er vervolgens voor dat de leerling deze brief altijd inlevert. In die brief beantwoord een leerling twee vragen:

  1. Wat is er gebeurd? Wat heb je gedaan?
  2. Wat kun jij veranderen/verbeteren aan je gedrag?

Doorgaans leidt het schrijven en inleveren van deze brief tot verbetering van gedrag bij de leerling.
In extreme situaties stuurt een docent nog wel een leerling uit de les bijvoorbeeld als een leerling fysiek geweld gebruikt of anderszins bedreigend overkomt. Als een docent VOH toepast zal het sporadisch nodig zijn een leerling uit de les te verwijderen.

Docentgestuurd Onderwijs – Leerlinggestuurd Onderwijs

Naast deze drie manieren om een verstoring op te lossen of om een leerling te vragen aan het werk te gaan (Non-verbaal, Verbaal of met een Maatregel), geeft VOH ook algemene aanwijzingen over hoe een docent zich opstelt bij frontaal lesgeven (Docentgestuurd Onderwijs) en bij zelfstandig werken (Leerlinggestuurd Onderwijs).

  1. Bij frontaal lesgeven is de docent sturend, expressief en draagt kennis over.
  2. Bij zelfstandig werken zijn de leerlingen sturend en begeleidt een docent een leerling op een manier die de andere leerlingen niet afleidt.

Hoe implementeert een docent VOH?

Een docent implementeert VOH in twee stappen.

  1. Een docent begint met het uitproberen van een of meer componenten van VOH om daarmee steeds vriendelijker les te geven.
  2. VOH adviseert docenten om aan het begin van een schooljaar VOH op een gestructureerde en gedoseerde manier te introduceren bij leerlingen. Zie ‘Oefenperiode 1‘.

Testen van een nieuwe opzet van de cursus VOH

Dit jaar gaat VOH scholen bezoeken en het nu volgende pakket testen. Bij succes is dit pakket (+ cursusboek) te bestellen via de webwinkel van VOH.

  1. Eerste lesbezoek (nul-meting)
  2. De docent volgt de Cursus Vriendelijk Orde Houden. Deze cursus duurt vier uur.
  3. De docent stelt de coach per mail vragen en krijgt van de coach advies.
  4. Tweede lesbezoek uiterlijk een half jaar na de cursus. De docent krijgt dan ofwel begeleiding en adviezen ofwel een diploma.